Lịch sử cây nho Ninh Thuận

Những cây nho Pháp ra rất nhiều hoa. Nhưng phần lớn quả chết non, rất ít quả đạt độ chín” – ghi chép của Alexandre Yersin tại trạm quan trắc Hòn-Bà, 1925.

“Những cây nho sinh trưởng tốt tại Chapa. Một gò lớn đã được trồng với 2000 gốc ghép của Mỹ, sau đó những gốc này được ghép với các giống tốt của Pháp. Nhưng với sự bỏ rơi trạm Chapa, những cây ghép này đã chết” – ghi chép tại trạm quan trắc Chapa (Sapa), 1923.

“Tìm thấy những chùm nho đẹp đẽ nặng tới cả kilo tại Sông Cái, Nha Trang. Nhưng chúng vẫn chưa ăn được” – di cảo của nhà thực vật học Eugene Poilane, đầu thế kỷ 20.

Từ Hòn Bà, Nha Trang, nơi làm việc của viện trưởng huyền thoại Yersin, cho đến cực Bắc của xứ An Nam, các nhà khoa học Pháp thời thuộc địa đã dành rất nhiều tâm sức trả lời một câu hỏi: Loại cây châu Âu nào có thể trồng được trên các cao nguyên Đông Dương?Cây nho được du nhập vào Việt Nam năm 1960 và được trồng tại Trung tâm Nha Hố. Nguồn nhập từ các nước Thái Lan, Nam Triều Tiên và Mỹ với trên 70 giống có nguồn gốc nhiệt đới và ôn đới.

Sau 1975, do chưa có định hướng phát triển nên tập đoàn giống nho đã chuyển cho đơn vị khác quản lý và chỉ giữ 4 giống (Alden, Muscat blanc, Ribier và Cardinal) phổ biến trong sản xuất . Do cạnh tranh về chủng loại sản phẩm và thị trường, nên từ 1990 đến nay trong sản xuất chỉ còn duy nhất giống nho đỏ (Cardinal).Từ những năm 1994, công tác về giống nho bắt đầu được quan tâm, với mục tiêu tìm ra giống mới nhằm thay thế một phần cho giống nho đỏ (Cardinal) và làm phong phú cơ cấu giống của tỉnh. Từ đó, vườn tập đoàn giống nho của Trung tâm nghiên cứu cây bông (nay là Viện nghiên cứu bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố) được thành lập và lưu giữ 21 mẫu giống nho, gồm 6 mẫu giống nho ăn tươi, 11 mẫu giống nho rượu, 3 mẫu giống nho làm gốc ghép và 1 mãu giống nho không hạt.

Tính đến thời điểm đầu năm 2014 cơ cấu giống hiện nay tại Ninh Thuận chỉ trồng phổ biến 2 giống nho Red Cardinal và NH01-48:+ Giống nho đỏ (Red Cardinal)+ Giống nho xanh NH01-48Ngoài ra, còn có một số giống nho được sản xuất tại Ninh Thuận như: giống nho làm nguyên liệu chế biến rượu Shiraz , và môt số loại giống nho ăn tươi khác.